Tarih  düşüncesi  insanın  yapıp  ettikleriyle  gerçekleştirdiği  evren  tasavvurunun  anlatım  yoludur.  Evren tasavvuru  evrenin  oluşumuyla  başlayıp  insanın  yaratılışı  görevleri  yaşayış  tarzı  ve  ölüm  sonrası hayatıyla devam eden teorik bir çerçevedir. Bu teorik çerçevenin merkezini oluşturan insanın yapıp etmelerinin anlatımı tarih düşüncesinin içeriğini
vermektedir.  İnsana  özgü  en  üst  bilinç  durumlarından  biri  olan  kendilik  bilinci  de  tarih  düşüncesiyle gerçekleşmektedir.
Modern dönemde evren tasavvurunun içeriğinde meydana gelen önemli değişmeler tarih düşüncesinde de köklü  dönüşümlere  neden olmuştur. Tarih  düşüncesinde  gerçekleşen  dönüşümler  yeni  tarihçilik  anlayışını tarih bilgisinin sorgulandığı tarih felsefesinin ve insanlığı bir bütün olarak anlatmanın bir yolu olarak tarih metafiziğinin meydana getirilmelerini sağlamıştır.