Siyasetçilerle yazarlar Şark Meselesi'nin Devlet-i Aliyye ile bazı Avrupa devletleri arasında Devlet-i Aliyye'nin yönetimindeki topraklar üzerinde süregelen mücadeleden ibaret olduğu konusunda görüş birliği içerisindedirler. Bir başka söyleyişle bu mesele doğrudan Devlet-i Aliyye'nin Avrupa'daki varlığıyla ilgilidir.
Doğulu ve Batılı diğer bazı yazarlar ise Şark Meselesi'nin İslam ile Hıristiyanlık arasında var olan kesintisiz mücadele olduğunu söylemişlerdir. Buna göre Şark Meselesi İslam'ı esas alan devletlerle Hıristiyan devletler arasında aralıklarla sürüp giden bir haçlı savaşıdır. Bir tür gerçeklik payı içermekle birlikte bu tarif kısmen doğrudur. Çünkü Devlet-i Aliyye ile çekişme halinde olan devletler onun karşısına yalnızca din adına çıkmamakta; çoğunlukla Devlet-i Aliyye'nin topraklarını elde edebilmek için düşmanlık beslemektedirler. Tarih bize pek çok durumda göstermiştir ki din yalnızca ulaşılmak istenilen asıl amaç uğrunda bir silah ya da araç olarak kullanılmıştır.
Tarihlere başvurulup Devlet-i Aliyye'nin ortaya çıkışından günümüze kadarki sayfaları çevrildiğinde görülecektir ki "Şark Meselesi" Osmanlı devletinin doğuşuyla başlamış bir meseledir. Türklerin Avrupa topraklarına ayak basıp görkemli devletlerini kurdukları andan itibaren bazı Avrupa devletleriyle aralarında günümüze dek süren şiddetli bir çekişme başlamış ve pek çok savaşlar meydana gelmiştir.