Mecelle İslâm özel hukukunun bir kısmını tedvin eden bir kanun olmasına ve 1868-1876 yılları arasında hazırlanmış olmasına karşın İslâm Hukuku Tarihinin ilk ve son medeni kanunudur. İslâm medeni kanunu olduğu için onda yeni hükümlere değil yüzyıllar boyunca uygulanan şer'i hükümlere yer verilmiştir. Başka bir ifade ile o zamana kadar ilim adamlarının çalışmalarına bırakılan şer'î hukuk alanı padişâhın iradesine iktiran ettirilerek resmen kanun haline getirilmiştir.
Mecelle aynı zamanda İslâm Hukuk Tarihinin son medeni kanunudur.
Mecelle sadece bir medeni kanun olmayıp aynı zamanda bir hukuk kitabıdır.
Gerçekten Mecelle her ne kadar medeni kanun ihtiyacını karşılamak amacı ile hazırlanmış olsa da o tamamen fıkıh ve fetva kitaplarını maddeler halinde özetleyen nev-i şahsına münhasır bir kitabdır.