Şumnu'ya bağlı Akdere'li Gullamoğlu Hacı Mustafa Ayan 1901 yılında hayata başlar ve 1951 yılında da doğduğu ve elli yaşına kadar yaşadığı bin bir zorlukla dişinden tırnağından artırarak yaptığı evini edindiği hayvanlarını tarla tapanını geride bırakıp yetişkin üç kız bir oğlan damat torunlar ve  eşiyle birlikte Anavatan'a sığınır. Türkiye Cumhuriyeti'nin iskanıyla Çukurova'nın Mustafabeyli Köyü'ne yerleşme mücadelesini 1989 yılına kadar sürdürür. 1989'da bisiklet kazasıyla da bu renkli ve mücadele dolu hayatına veda eder. 

Doğup ve  elli yaşına kadar yaşadığı toprakların coğrafyasını o coğrafyanın yerleşim yerlerinin isimlerini ormanlarını hayvanlarını bitkilerini insanlarını şakilerini velhasıl en ince teferruatına kadar inceden inceye 88 yıl boyunca hafızasına nakşetmiş hayallerini düşüncelerini rüyalarını süsleyen hâtıralar halinde yaşantısına renk katmış sohbetlerinin ana konusu olmuştur. Bulgaristan Akdere'de 50 yıllık dönemin insanlarını yerleşim yerlerinin isimlerini Çukurova'nın Mustafabeyli'sine yerleşince unutmamıştır. Ölümüne kadar da hâtıralarıyla bütünleşip onların anlatımıyla yabancı bir ortam olan Ana Vatan'da hayat mücadelesini renklendirmiş ve 1989 yılında da noktalamıştır. Hacı Mustafa Ayan 88 senelik ömrünün sekseninde kaleme almıştır bu hâtıraları.

Hacı Mustafa Ayan sadece yaşadıklarını yazmamış duyduklarını da nakletmiş bize. Derviş Balkanı Eşkıyâları ve Avcılığım Balkanlar'daki eşkıyâlık avcılık ticaret dil ve iletişim üzerine tarihî toplumsal siyasî iktisadî ve beşerî çalışmalar araştırmalarda bulunmak isteyenler için de özellikle ilk dereceden kaynak olma niteliğine sahip bir eser.