Açıklama
Rıhle lügatta: "yürüyüp gitmek bir yerden bir yere göçmek
yolculuk yapmak" manalarına gelir. Hadis ilminde ise
muhaddislerin duyulmuş hadisler için âl-i isnat temini ve duymadıkları
bir hadisi şerifi de en sağlam kaynaktan almak için yapılan yolculuklara "er-rıhle fi talebi'l-hadis" denir. Umumi
manada ise ilim tahsil etmek ve bazen de öğretmek için yapılan
yolculuklara "rıhle-i ilmiyye" denir.
İlim için yapılan ilk rıhlenin Hazreti Musa Aleyhisselam'ın
ledün ilmini öğrenmek için Hızırla (as) yaptığı yolculuk kabul
edilir. Rıhle üzerine yazılmış kitaplar mevcuttur. Bunlardan
biri er-rıhle fi Talebi'l-Hadis kitabıdır. Kitabın müellifi Hatîbi
Bağdâdî'ye göre rıhlelerin iki gayesi vardır. Bağdâdî söyledikleri
ile aynı zamanda rıhleyi ilmî bir metoda koyar. Birincisi
isnatta uluvv yani en az ravi ile hadisi şerife ulaşmak; ikincisi
hadis hafızları ile buluşarak onlarla hadis müzakere etmek.
İşte tercümesini yaptığımız bu eser şu başlıklar altında hadis
yolculuklarını ihtiva etmektedir: İlmi talep etmenin önemi
Hz. Musa'nın ilim yolundaki rıhlesi/yolculuğu sahabenin hadis
yolculuğu tabiûn ve haleflerinin hadis yolculuğu alî isnad
için yola düşenler. Eserin tercümesine geçilmeden evvel giriş
kısmında ana hatlarıyla rıhle hakkında bazı bilgilere yer verilmiştir.