Türk toplumunun bugün yaşadığı kültürel ve dini meselelerin özünü kavramak serinkanlı bir biçimde değerlendirmek için bu meselerin tarihsel seyirde tuttukları yeri araştırmak gerekir.

Osmanlı Halk İslamı'nın XVI. yy'dan itibaren belirgin bir biçimde Sunnîlik ve Alevîlik şeklinde ikiye ayrılması Anadolu coğrafyasında birbirinden farklı siyasal toplumsal ve kültürel mücadelelerin bir neticesi olarak ortaya çıkmıştır.

Osmanlılar ile Safevîler arasında XVI. yy'da yaşanan nüfuz ve güç mücadelesinin dinî cephesi bu ayrışmanın teşekkül etmesinde önemli bir yere sahiptir. Osmanlılar ve Safeviler arasında askeri ve siyasal mücadelenin dini-mezhebi renk alması sebebiyle Sünniler ve Aleviler arasında bir toplumsal çatışma ve baskı dönemi yaşanmıştır. Osmanlılar Alevileri itikadi bozuklukla suçlayıp katlederken Safeviler de topraklarındaki Sünnileri kılıçtan geçirmişlerdir. Osmanlıların Safevilere karşı Sünni bir devlet olarak kodlanmaları Anadolu'daki sosyal siyasal ve kültürel hayata önemli etkileri olan bir olgudur.