Din ve vicdan hürriyeti kavram olarak yeni ise de ihtiva ettiği anlam çerçevesindeki arayış oldukça eskilere uzanır. Bir toplum ya da bölgede hakim bulunan din veya mezhep dışında farklı tercihlerde bulunan insanlara karşı çeşitli saiklerle gerek devlet gerekse fertler düzeyindeki olumlu ya da olumsuz tavırlar önemini ve hassasiyetini sürekli olarak korumuştur. Günümüzde de farklı ülkelere göre değişik ölçülerde aktüalitesini muhafaza eden bir problem olarak karşımızda durmaktadır.

Kur'an-ı Kerim'in inanç özgürlüğü alanında getirmiş olduğu değerler dizisi buna bağlı olarak Hz. Peygamber'in diğer inanç sahiplerine gösterdiği hürriyetçi tavır ve bu iki kaynağa bağlı olarak müslüman toplumlarda oluşmuş ve zengin tarihi tecrübe bu alandaki tartışmalara katkı sağlayacak niteliktedir.