1698 yılında İstanbul'daki Fransa sefiri Charles de Ferriol bir konakta gördüğü küçük Çerkez kızını satın alıp yetiştirmek üzere Paris'e getirir. Güzel ve ince ruhlu bir kız olan Ayşe Naiplik Dönemi Fransasının serbest fikirli ve gevşek ahlaklı yüksek sosyetesi tarafından benimsenir; Fontenelle Rousseau Voltaire gibi büyük fikir ve edebiyat adamlarıyla Madam de Parabère Madam du Deffand Madam de Tencin Duras Dü'esi gibi döneme damgalarını vuran entelektüel saray ve salon kadınlarıyla tanışıp dostluklar kurar; balo ve tiyatrolarda en saygın salonlarda yıldız gibi parlar; kıskançlık ve entrikalara konu olur.

"Çerkez ellerinden gelen bir peri" olarak tanınan Ayşe yabancı diyarlardan gelmiş bir kadın olarak Batılıların Doğu'ya ait fantazilerinin simgesi haline gelir. Onu cariyesi yapmak üzere satın alan vasisisin bu "hakkı"nı yürürlüğe koyma isteği ve şövalye d'Aydie'ye duyduğu aşk arasında kalan Ayşe zengin ve duyarlı bir iç dünyaya sahip olmasına rağmen devrin kadına biçtiği konumun mahkûmu olur.

Dönemin yazılı belgelerine ve bizzat Ayşe'nin mektuplarına dayanılarak öyküleştirilen Matmazel Ayşe Aydınlanma Dönemi'nin tarih kitaplarında genellikle gündeme gelmeyen "içeriden" tablosunu vermekte; o sıralarda yoğun ilişkiye girmiş olan Osmanlı ve Fransız kültürlerinin karşılaştırılmasına olanak sağlamaktadır.