İlim cehalet hastalığını giderebilmenin tek ilacıdır. Âlimler ise bu işin tek doktorudur.
İlgilendiğiniz bu eserde daha küçük denecek yaşlarda kendini ilme vermiş mümtaz bir şahsiyetin destansı hayat hikâyesini okuyacaksınız.
Halil Hoca Fatsa'nın Dağgüvezi denilen köyüne (şimdiki adıyla İslamdağ Belediyesi) 15-16 yaşlarında tevafuken gelir. O yıllarda Fatsa dışarıdan pek de iyi anılmaz. Bulunduğu dar mekânda kan davasından geniş mekânda ise terörden hemen hemen her gün birileri ölür. O yıllarda Fatsa Fatsa'dır.
Dağgüvezi'nin ileri gelenleri Hocanın orada kalması için onu ikna ederler ve ömrünün sonuna kadar orada kalır.
Kumru Rize ve İstanbul'dan devşirmiş olduğu ilmini büyük bir iştiyakla talebelerine verir. İlk talebeleri yaş itibariyle hocadan daha büyüktür. Kısa sürede bölgede "Halil Hoca" olarak tanınır. Bölgede tanınan hocalardan bazıları ilk zamanlarda Halil Hocayı yaşından dolayı pek itibara almazlar. Ama Hoca âlim fazıl ve ahlak abidesi kişiliği ile onlarında dikkatini kısa zamanda celp eder. Onun şahsında vefa samimiyet hasbilik ve adanmışlık ruhu gibi hasletleri keşfederler.
Halil Hoca kısacık ömrüne çok şeyler sığdırır.
Yetiştirdiği talebelerinin sayısı bilinmemektedir. Şimdi Fatsa ve civarından olanlar kendilerini tanıtırken "Halil Hocanın Köyündenim" diyerek tanıtır.
Bu eser; söz konusu hasletlerin kelamdan kaleme akseden bir güldestesidir.