Cumhuriyet'in ilk yıllarında hiçbir alanda sanayi kuruluşu yoktu. Kurtuluş Savaşı biter bitmez ilk iş olarak İzmir'de toplanan Türkiye İktisat Kongresi'nde millî sanayinin kurulabilmesi için sanayi alanında önemli kararlar aldı. Bu kararlar doğrultusunda çeşitli illerimizde pamuklu dokuma fabrikaları kâğıt fabrikaları seramik ve cam fabrikası gibi önemli işletmeler kurulmuş ve ağır sanayinin ilk temelleri atılmıştır. Atatürk Kurtuluş Mücadelesi sonrasında kazanılan siyasi başarının devamı olarak her alanda yaptığı inkılaplarla Türkiye'yi çağdaş medeniyetler yoluna emin adımlarla sokmuş oldu. Bu inkılapların hayata geçmesi için gereken kurum ve kuruluşların tesisi için de ilk elden müdahalede bulundu ve kendi eliyle pek çok tesisin açılışını yaptı. Kapasitesi istihdam hacmi işlevi ve ömrü tartışılmaksızın her biri diğerinden önemli bu kuruluşların tamamının listesini ve tarihçesini vermek kolay olmayacaktır. Ancak temel olanlar alanında ilk olanlar kendinden sonraki kuruluşlara model olanlar ele alınarak en azından bunlardan hareketle Atatürk'ün niyeti ve azmi kısmen de olsa anlatılabilir. Bu amaçtan hareketle ele alınan bu çalışmada; en büyük başarısı Türkiye Cumhuriyeti'ni kurmak olan Mustafa Kemal Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi öncü olmak kaydıyla kuruluşuna ve çalışmalarına katkıda bulunduğu kurum ve kuruluşlar alanlarına göre tasnif edilerek ele alınmış bunlar hakkında verilen bilgilerle dönemin eğitim iktisat ve sosyal kurumlarına ışık tutulmaya çalışılmıştır.