Kiminin tarafsız değerlendirmeler yaptığı kimininse; "hakim ideolojiler" doğrultusunda "kalem oynatıp-kelam eylediği" Tanzimat bizce önemli bir tarihi kesit ve aynı zamanda altı çizilerek üzerinde durulması gerekli siyasi hukuki sosyo-kültürel ve ideolojik bir değişim ve farklılaşmanın temel dinamiğini oluşturmaktadır. Öyleyse "neydi Tanzimat?" Zafer mi?. Hezimet mi?. Islahat mı?. Komplo mu?. İlerleme mi?. Gerileme mi?.