"Desem ki 'Dünyanın merkezi bir Batı Asya Ortadoğu Mezopotamya
Doğu Akdeniz Türkiye Kürdistan Güneydoğu Anadolu Dicle OHAL... kenti olan Diyarbakır'da bir gecekondu şehri olan Bağlar'da tren
garı ile Göçmenler Caddesi'nin kesiştiği noktadaki Şeytan Pazarı'dır...
İnanmazsan ölç de bak!'"

Mehmet Atlı kozmopolit bir geleneksel şehirden bir Cumhuriyet taşrasına dönüşerek yıldızı sönen son dönemde ise metropolleşen ve yeni kimlikler edinerek yıldızı yeniden parlayan Diyarbakır'ın çehrelerini anlatıyor. Mimar gözüyle edip zevkiyle hemşeri muhabbetiyle...
Surlara bakıyor; duvarların şehir kuran ve biçimlendiren işlevini görüyor. Gazi Köşkü'ne bakıyor; resmî tarihi ve onun örttüğü kadim tarihi görüyor. Dicle'yle kentlilerin ilişkisine bakıyor. Parkların kamu binalarının ortak alanların mahalle-sokak adlarının "anlamına" bakıyor. Diyarbakır'da cemevinin "anlamına" bakıyor.
Diyarbakır'ın bir "Türk şehri" olduğunu söyleyegelmiş milliyetçi propagandaya Mehmet Atlı "Evet bir Türk şehridir de" cevabını veriyor: "Bir Roma Latin-Yunan Ermeni Süryani Arap Kürt Muhacir Güvercin Sur ve Çingene şehri olduğu gibi aynı zamanda Türkler ve Türkçe de yaşamaya devam ettiği için böyledir bu." Bir kent tarihinin yazılabilmesi için yalnız milliyetçiliklerin değil folklorik tahayyülün de aşılmasına ihtiyaç olduğunu vurguluyor yazar.
Diyarbakır için modern bir şehrengiz...