İkinci Meşrutiyet'in ilanıyla beraber Osmanlı siyasal alanında boykot ve sokak
gösterileri erken dönem Müslüman/Türk milliyetçiliğinin repertuvarındaki
en tipik araçlar olarak temayüz edecekti. Bu tarihten sonra ne zaman bir
diplomatik ya da ulusal sorun ortaya çıksa Müslüman/Türk milliyetçi hareketi
protesto gösterileri düzenleyecek ve imparatorluğun düşmanlarına karşı
ekonomik boykotlar örgütleyecekti. Osmanlı'yı Müslümanlaştırmak kitle
siyasetinin bu iki önemli aracının imparatorlukta nasıl ortaya çıktığını ve ne
şekilde kullanıldığını gösteriyor. 1909-1914'te milli bayramlar sivil dernekler
gönüllü cemiyetleri kitle hareketleri ve günlük basının boykotların etkisini
ne derecede pekiştirdiğini tartışıyor. Boykotlar sırasında Müslümanları ve
gayrimüslimleri kapsayan bir Osmanlı kimliği tasavvurundan diğerlerini
dışlayan Müslüman/Türk bir milli kimlik inşası sürecine nasıl geçildiğini
görüyoruz. Osmanlı'yı Müslümanlaştırmak aynı zamanda bir iktisadi silah
olarak da kullanılan boykotun "milli" iktisadın kuruluşundaki rolünü ise
karmaşık toplumsal-siyasal süreçlerin arasından çekip çıkararak net bir
biçimde ortaya koyuyor.

Geleneksel tarihyazımının aksine Çetinkaya yükselen Müslüman
Türk milliyetçiliğini düşünce tarihi çerçevesinde ele almaktan ziyade
işçiler tüccarlar eşraf profesyoneller memurlar vb. farklı toplumsal
grupların iradesine odaklanıyor. Kitap 20. yüzyıl başında Anadolu'nun
İslâmlaştırılmasının ve Türkleştirilmesinin tarihine önemli bir katkıda
bulunuyor.
Fikret Adanır Ruhr Üniversitesi

Çetinkaya'nın geç Osmanlı tarihinde ortaya çıkan boykot hareketleri üzerine
yaptığı önemli ve itinalı analiz 1908 Devrimi'nden sonra Türkler Rumlar ve
Ermeniler arasında görülen ortak iyimser coşkunun nasıl altı sene içinde
yerinden etmeler ve katliamlara vardığını açık bir şekilde gösteriyor.
Erik J. Zürcher Leiden Üniversites