Asya Kalkan'ın yüksek lisans tezinin geliştirilmiş hali olan bu kitap DP'nin demokrasiye indirdiği son darbe olarak tarihteki yerini alan Tahkikat Komisyonu'na ilişkindir. Toplumun tüm kesimlerinin desteğini kazanarak 14 Mayıs 1950'de iktidara gelen DP sonraki yıllarda giderek otoriterleşmiş ve kendi içerisindeki farklı seslere bile tahammül edemez noktaya gelmişti. CHP de bu süreçte kendi küllerinden yeniden doğabilmiş ve İnönü'nün liderliği sayesinde yeniden iktidar alternatifi olabilmişti. Çoğunluk sistemine dayanan seçim sistemi yürütmenin yasama organı üzerindeki baskısı ve gücü 1924 Anayasasının yarattığı boşluklar ve ama en önemlisi de demokrasi kültürünün zayıflığı 1950 mayısında başlayan demokrasi rüyasının 1960 mayısında darbeyle sonuçlanmasını beraberinde getirdi. Bu süreçte Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın hakemlik yapmak yerine siyasal ortamı germesinin sonuçlarının çok yıkıcı olduğunu hatırlatmak isterim. İşte Tahkikat Komisyonu darbeye giden sürecin son halkasıdır. Sadece DP'lilerden oluşan muhalefetten bir temsilci bile alınmayan bu komisyon İstiklal Mahkemeleri gibi olağanüstü yetkilerle donatılan bir yargı organı niteliğindedir. Ancak bir farkla neredeyse o mahkemelerden 40 yıl sonra ve demokrasi döneminde kurulmuşlardır. Yürütme organının emrindeki yasama organı olan Meclis'te DP Meclis Grubu üyelerinden oluşan bu yargı organı kuvvetler birliğinin yürütme organının elinde nasıl bir faciaya dönüşebileceğinin tipik örneğidir. Yargının siyasetin emrine girmesinin yol açtığı facia 27 Mayıs 1960 darbesi sonrasında Yassıada mahkemelerinde de varlığını ne yazık ki sürdürecektir.
Prof. Dr. Hakkı Uyar