Bu çalışmanın amacı anlam ile gramatik işlevler arasındaki ilişkinin boyutlarını cümle düzeyinde ortaya koymak ve işlevsel anlam-cümle anlamı ilişkisinin gramatik bir analizini yapmaktır. Çalışmada nahiv ilminin anlamın üretilmesi ve yorumlanması süreçlerinde üstlendiği rol araştırılmış gramatik kurala ilişkin anlamdan bağımsız bir gerçeklik alanının varlığı tartışılmış ve dilsel metnin metnin kendisi ile yorumlanma imkânı değerlendirilmiştir. Konuyu dilbilimsel sınırlar içinde ve betimleyici bir yaklaşımla ele alan çalışmada gramatik işlevlerin cümle anlamı üzerindeki etkisi ses biçim ve sözdizimi düzeylerinde ortaya konulmakta; anlamın gramatik işlevler üzerindeki etkisi sözlüksel anlam ve bağlamsal anlam düzeylerinde ele alınmaktadır.